ارزشیابی کیفیت عنصر فضا و خدمات آموزشی برنامه درسی فراگیر در آموزش و پرورش استثنایی کشور بر اساس استانداردهای مدرسه الگو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان شناسی مشاوره و تربیتی،‌ دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،‌ایران

2 دانشیار گروه مطالعات برنامه درسی و آموزشی، دانشگاه فردوسی.مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد، دانشگاه فرهنگیان. تهران

4 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع). مشهد. ایران

5 استادیار روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خیام، مشهد، ایران

6 کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی،. مشاور تحصیلی ناحیه 3 مشهد، مشهد. ایران

7 کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی آموزگار آموزش و پرورش استثنایی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی کیفیت عنصر فضا و خدمات آموزشی برنامه‌ های درسی فراگیر در آموزش و پرورش استثنایی کشور بر اساس استانداردهای مدرسه الگو انجام شد. از حیث روش، پژوهش ارزیابانه با رویکرد آمیخته کمی- کیفی و جامعه آماری مشتمل بر کلیه مدارس پذیرا، مدیران پشتیبان، مدیران پذیرا و والدین فراگیر در سه دوره ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم کل کشور بود. با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای پنج استان خوزستان، کرمان، تهران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی و از هر استان مرکز استان و چهار شهرستان انتخاب شدند. سپس در هر استان با پیشنهاد مدیران استانی سه مدرسه پشتیبان و برای هر مدرسه پشتیبان پنج مدرسه پذیرای تحت پوشش از هر سه دوره آموزشی به‌عنوان خوشه انتخاب گردید. حجم نمونه با مقیاس مدرسه‌ای در مجموع پنج استان معرف، 75 مدرسه پذیرا بود. ابزار اندازه‌گیری نیز شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته و سیاهه مشاهده بر اساس استانداردهای سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور شامل 170 گویه با 17 مؤلفه بود. نتایج نشان داد به‌طورکلی، وضعیت درون‌داد فیزیکی مدارس در کلیه استان‌های مورد بررسی از درجه مطلوبیت دور است. همچنین، به‌ جز موارد «نور» و «تجهیزات ایمنی» که در تمام مقاطع مورد تایید قرار گرفت، وضعیت در سایر مؤلفه‌ها نامطلوب بود. درحالی‌که تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه حاکی از آن بود که کیفیت ایمن‌سازی فضا و مناسب‌سازی محیط فیزیکی و تسهیل دسترسی‌های مدارس فراگیر از وضعیت مطلوبی برخوردار است که این نتیجه می‌تواند از یک سو حاکی از آرمانی بودن استانداردهای مدرسه الگو آموزشی از طرفی ناظر بر نیاز به حمایت‌های مالی از سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در فرایند مناسب سازی فضاهای آموزشی در فراگیر سازی باشد.

کلیدواژه‌ها


Ackah-Jnr, F. R. & Danso, J. B. (2019) Examining the physical environment of Ghanaian inclusive schools: how accessible, suitable and appropriate is such environment for inclusive education?, International Journal of Inclusive Education, 23:2, 188-208, DOI: 10.1080/13603116.2018.1427808
Adib, Y. Mirnasab, M. Rafiyan, K., Rashidzadeh, A., Khatami, A. (2016). Understanding special needs school teachers' experiences of inclusive education: A phenomenological study. Child's mental health. 4 (4): 193-204. [Persian].
Allan, J., & Persson. E. (2016). Students’ Perspectives on Raising Achievement through Inclusion in Essunga, Sweden. Educational Review, 68 (1): 82–95.
Booth, T. & Ainscow, M. (2011). The index for inclusion (3rd ed.). Bristol: Centre for Studies on Inclusive Education
Cretu, D. M., & Morandau, F. (2020). Initial Teacher Education for Inclusive Education: A Bibliometric Analysis of Educational Research. Sustainability, 12(12), 4923.
Dorji, R., Bailey, J., Paterson, D., Graham, L., & Miller, J. (2021). Bhutanese teachers’ attitudes towards inclusive education. International Journal of Inclusive Education, 25(5), 545-564.
Erkilic, M. & Durak, S. (2013) Tolerable and inclusive learning spaces: an evaluation of policies and specifications for physical environments that promote inclusion in Turkish Primary Schools, International Journal of Inclusive Education, 17:5, 462-479, DOI: 10.1080/13603116.2012.685333
Ghadami, M. (2013). Give serious attention to integrated and comprehensive education. Exceptional Education, 125, 1-2. [Persian].
Grimes, P. (2010). A quality education for all. A history of the Lao PDR Inclusive Education Project, 1993-2009. Report written for Save the Children Norway. Retrieved from: https://www.eenet.org.uk/resources/docs/A_Quality_Education_For_All_LaoPDR.pdf
Grynova, M., & Kalinichenko, I. (2018). Trends in Inclusive Education in the USA and Canada. Comparative Professional Pedagogy, 8(2). 28-34.
Hedayati, F. (2014). The physical environment of the school: the basic component of the development of healthy schools, the national conference on the efficiency of space and equipment in education. Esfahan. [Persian].
Kiamanesh, A. (2012). Educational evaluation methods. Tehran: Payam Noor. [Persian].
Kilinc, S. (2019). ‘Who will fit in with whom?’Inclusive education struggles for students with dis/abilities. International Journal of Inclusive Education, 23(12), 1296-1314.
Kuyini, A. B., Desai, I., & Sharma, U. (2020). Teachers’ self-efficacy beliefs, attitudes and concerns about implementing inclusive education in Ghana. International Journal of Inclusive Education, 24(14), 1509-1526.
Loreman, T. (2014). Measuring Inclusive Education Outcomes in Alberta, Canada. International Journal of Inclusive Education, 18 (5): 459–483. 
Merrigan, C. & Senior, J. (2021) Special schools at the crossroads of inclusion: do they have a value, purpose, and educational responsibility in an inclusive education system?, Irish Educational Studies, DOI: 10.1080/03323315.2021.1964563
Model school. (2018). Organization of Exceptional Education of the country, Deputy of Educational Planning and Rehabilitation. [Persian].
Nilholm, C., and K. Göransson. (2017). What Is Meant by Inclusion? – An Analysis of High Impact Research in North America and Europe. European Journal of Special Needs Education,32 (3): 437–451.
Ree, S. (2015). Inclusive Education in Japan and Australia: A Comparative Legislative and Policy Analysis. Bulletin of Den-en Chofu University, 10, 51-68.
Sagun-Ongtangco, K. S., Medallon, K. G., & Tan, A. J. (2019). Inclusive classrooms: making it work for peers of children with disability. International Journal of Inclusive Education, 1-17.
Shahdosti, L. (2010). The role of home environment variables, student background, school atmosphere and teaching process in the mathematical progress of third grade middle school students based on clean studies. Master's thesis, Shahid Madani University of Azarbaijan, Tabriz, Iran. [Persian].
Shahr Ashob, E. (2017). Teaching students with special educational needs, the fifth scientific research conference from the teacher's point of view. Minab. [Persian].
Sundqvist, C., & Hannås, B. M. (2020). Same vision–different approaches? Special needs education in light of inclusion in Finland and Norway. European Journal of Special Needs Education, 1-14.
SWIFT (2018). Education center. Retrieved from: http://www.swiftschools.org
Transformational packages and programs of 2019: Organization of Exceptional Education of the country. (2022). Tehran: Tawangaran. [Persian].
UNESCO (2017). A guide for ensuring inclusion and equity in education. Paris: UNESCO. Retrieved from: http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002482/248254e.pdf
UNESCO-IBE (2016). Reaching out to all learners: A resource pack for supporting inclusive education. Geneva: UNESCOIBE. Retrieved from: http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002432/243279e.pdf
Vandercook, T., Sabia, R., Shopa, A. & Lazarus, S.S. (2018). 10 reasons to support inclusive school communities for ALL students (Brief #1). Minneapolis, MN: University of Minnesota, TIES Center.
Vanderpuye, I., Obosu, G. K., & Nishimuko, M. (2020). Sustainability of inclusive education in Ghana: teachers’ attitude, perception of resources needed and perception of possible impact on pupils. International Journal of Inclusive Education, 24(14), 1527-1539.
Yamamoto, T., & Moriwaki, K. (2019). Japanese Systems to Support Inclusive Education for Children Requiring Medical Care, Current Status of Such Support, and Related Challenges—Based on the Results of Surveys Involving Departments of Education Supporting their Enrollment in General Schools. Children, 6(3), 39.
Ypinazar, V., and P. Pagliano. 2004. “Seeking Inclusive Education: Disrupting Boundaries of [Special] and [Regular] Education.” International Journal of Inclusive Education, 8 (4): 423–442. doi:10.1080/1360311042000273746.