جستاری نظرورزانه پیرامون اسلامی‌سازی برنامه درسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌درسی به طور ذاتی ماهیت ایدئولوژیک دارد و این ویژگی ابتنای هر دیدگاه برنامه درسی به فلسفه‏ های خاص را به همراه دارد. مختصات ارزشی در هر دیدگاه باعث تمایز با سایر نظریه‏ ها و دیدگاه ‏ها می‏ شود و تقابل‏ های ایدئولوژیک را ایجاد می‏ کند. بر این اساس طرح برنامه درسی فطرت‏ گرایی توحیدی بر پایه فلسفه تربیتی اسلام قابل دفاع می‏ باشد و می‏ توان عناصر برنامه‌درسی بر این پایه را صورت‏ بندی کرد. عنصر نیاز که نخستین حلقۀ برنامه ‏ریزی درسی است از توجه و تحلیل توأمان آرمان‏ گرایی و واقع‌گرایی و در یک تعادل پویا به دست می‌آید و نمی‌توان نیازها را صرفاً از انعکاس واقعیت‏ ها مورد توجه قرار داد. از داده ‏بنیاد تلقی نمودن نیازهای برنامه درسی باید پرهیز کرد و از ارتباط معنادار نیازها به ارزش‌های اساسی اسلامی اطمینان به دست آورد. عنصر «هدف» نیز در این دیدگاه با قرب الهی و عبودیت نسبت طولی واضح خواهد داشت و ضمن ارتباط با نیازها و ضرورت‏ های اجتماعی، جهت‏ گیری الهی خود را حفظ خواهد کرد. سایر اجزا و عناصر برنامه درسی از قبیل محتوا، روش، محیط، تربیت و خانواده نیز چنین صبغه‏ ای خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها


Flinders, D. & Thornton. S. (2012). Curriculum Studies, translated by Reza Mahmoudi & Sheikhi, Tehran: Bal.
Maleki, H. (2021). Curriculum planning (practical guide), Tehran: School Publications.
Ebrahim Kafouri, K., Maleki, H., & Khosravi Babadi, A. (2014). Investigating the role of Klein's curriculum elements in academic failure in the first year of high school mathematics course from the point of view of curriculum partners. Research in curriculum planning, 12(44), 50-62.
Henson T. Kent (2016). Lesson planning (Zeiss model), translated by Morteza Shabani et al., Tehran: Avai Noor publishing house.
Zais, R. S. (1976). Curriculum: Principles and foundations. Ty Crowell Company.