تحلیل محتوای آموزش سواد اقتصادی در پایه‌ ششم ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی، دکتری مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران

2 استاد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران

چکیده

یکی از مسائل جدید در آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته، وارد کردن برنامه­هایی برای تربیت اقتصادی و آموزش مفاهیم سواد اقتصادی به سیستم آموزشی در کنار آموزش مهارت­های اولیه و ضروری است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی آموزش سواد اقتصادی در سیستم آموزشی ایران با استفاده از کتاب­های درسی پایه ششم بوده است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمَی، جامعه و نمونه آماری شامل کلیه­ی کتاب­های درسی پایه ششم یعنی فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، علوم، هدیه­های آسمانی، آموزش قرآن، ریاضی، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، کار و فناوری می­باشد. پایایی با توجه به ضریب توافقی بدست آمد که برابر با 88/0 بود. یافته­ها نشان داد که 42 مورد در کتاب­های درسی به مؤلفه­های سواد اقتصادی پرداخته­اند که بیش­ترین ضریب اهمیت با 296/0، مربوط به مؤلفه مصرف و کم­ترین میزان فراوانی و ضریب اهمیت نیز مربوط به مؤلفه تورم، بیکاری و سرمایه­گذاری است که صفر می­باشد. همچنین بیش­ترین فراوانی در کتاب مطالعات اجتماعی مشاهده گردید و سایر کتاب­های درسی، چندان توجهی به بحث سواد اقتصادی نداشته­اند. بر این اساس بازنگری محتوای درسی در راستای توانمند ساختن افراد جامعه در بخش اقتصاد، ضروری به­نظر می­رسد.

کلیدواژه‌ها


احمدی فر، مصطفی. (1393). تربیت اقتصادی از منظر قرآن و حدیث. اندیشه­های قرآنی.1(2):32-5.
احمدی، غلامعلی؛ امام جمعه، سید محمد رضا و علیزاده کتنلوئی، لیلا. (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه­های سواد مالی و اقتصادی در محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه ریزی درسی. 12(20): 192-179
اردپور، کاملیا. (1396). نقش آموزش پس انداز در زندگی کودکان. ماه نوین( ماهنامه داخلی بانک اقتصاد نوین). 73: 41-36.
اسلامی بیدگلی، سعید و کریم خانی، میثم. (1395). سواد مالی؛ زمینه­های سیاسی- اقتصادی پیدایش و جایگاه آن در اقتصاد بازار. تحقیقات مالی. 14(2): 274-251.
ایمانی، محسن. (1391). تربیت اقتصادی در راستای تحقق تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی. پیوند. 390 /391: 16-15.
پیغامی، عادل و تورانی، حیدر. (1390). نقش برنامه­درسی اقتصاد در برنامه تعلیم و تربیت رسمی و عمومی دنیا: ارائه یک برنامه عمل برای یک برنامه­درسی مغفول. نوآوری­های آموزشی. 9(37): 52-31.
تفتیان، اکرم و محمد هوشیار زاده. (1396). ضرورت آموزش مالی و سواد مالی و اقتصادی در سیستم آموزشی: نتایج تجربی در سیستم آموزشی جمهوری چک. سومین کنفرانس بین المللی مدیریت،حسابداری و اقتصاد دانش بنیان با تأکید بر اقتصاد مقاومتی. تهران: دانشگاه علامه مجلسی
حقیقی، ایمان. (1384). بازگفت: توسعه اقتصادی ژاپن و عوامل کلیدی آن. راهبرد توسعه. 1(4):350-323.
طغیانی، مهدی و مرادی باصیری، امین. (1395). تحلیل انتقادی الگوی متعارف آموزش عمومی سواد مالی از منظر اقتصاد اسلامی. مطالعات اقتصاد اسلامی. 8(2): 260-227.
عابدینی بلترک، میمنت و نیلی، محمدرضا(1393). تحلیل جایگاه سازنده­گرایی به عنوان رویکرد نوین یادگیری درکتاب­های درسی دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه­ریزی درسی. 11(13):17-6
عابدینی بلترک، میمنت؛ لیاقتدار، محمد جواد و منصوری، سیروس. (1393). بازنمایی نقش­های جنسیتی در کتاب­های درسی سال ششم دوره ابتدایی ایران. زن و جامعه. 5(4): 34-19.
عبداللهی عابد، صمد و قبادی، مهری. (1393). راهکارهای قرآن برای رونق اقتصادی. سراج منیر. 5(16): 129-109.
کمالی، ماریه؛ میرابی، نرگس و هوشمند، صدیقه. (1396). تحلیل محتوای کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه­های سواد اقتصادی. پنجمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی وروانشناسی، آسیب های اجتماعی و فرهنگی ایران. تهران: انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین
مهرابی، امید. (1393). تأملی بر ابعاد و عناصر سواد مالی. رشد معلم. 33(4): 8-6.
موسی زاده، زهره و صنعتی، فاطمه. (1396). تبیین مؤلفه­های تربیت اقتصادی بر اساس آموزه­های اسلامی. تربیت اسلامی. 12(4): 97-73.
وزارت آموزش و پرورش. (1390). سند تحول بنیادین. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
Amagir A,Groot W, Maassen van den Brink H & Wilschut A. (2018). A review of financial-literacy education programs for children and adolescents. Citizenship, Social and Economics Education. 17(1): 56-80.
Atkinson A&Messy F.A.(2011). Assessing Financial Literacy in 12 Countries: An OECD Pilot Exercise. Netspar Discussion Paper .1:2011-2014
Bucciol A &Veronesi M. (2014). Teaching children to save: What is the best strategy for lifetime savings?.Journal of Economic Psychology.45:1-17.
Drever A.I; Odders-white E, Kalish CH.W; Else-quest N.M;Hoagland E.M & Nelms E.N.(2015).Foundations of Financial Well‐Being: Insights into the Role of Executive Function, Financial Socialization, and Experience‐Based Learning in Childhood and Youth.The journal of consumer affairs.49(1):13-38.
Faulkner A.E.(2017). Financial literacy education in the United States: Exploring popular personal finance literature. Journal of Librarianship and Information Science.49(3): 287-298.
Henning M.B. (2017).Innovations in Economic Education: Promising Practices for Teachers and students. London: Routledge
Justin Lee, M. (2013).The Challenge of Financial Numeracy: Requisite Mathematical Reasoning for Financial Literacy, University of Maryland: Department of Finance and the Center for East Asian Studies.
Kotte D & Witt R.(2013) Chance and Challenge:Assessing Economic Litercy,Technical University Dresden School of Economics.159-168.
Lusardi Aand  Mitchell o.s.(2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Liteature.52(1): 5-44.
Otto A.(2013).Saving in childhood and adolescence: Insights from developmental psychology.Economics of Education Review. 33: 8-18.
Suciu Ch. M., Stailculescu C.&  Lăcătuş M. L.(2012). Economic Education School-Based Curriculum and  Equal Opportunities in Preuniversity Educayion.  Euromentor Journal - Studies about education.4: 135-146.
Yue Feng Zhu A and  Lee Chou K.(2017). Development of Financial Capacity in Adolescents.Child and Adolescent Social Work Journal.35(3):309-315.