تجربیات زیسته‌ی دبیران عربی از دلایل ناکارآمدی آموزش زبان عربی: مطالعه‌ای پدیدارشناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

2 کارشناسی ارشد بهسازی منابع انسانی دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین تجربیات زیسته­ی دبیران عربی از دلایل ناکارآمدی آموزش زبان عربی در مدارس است. پژوهش حاضر پژوهشی کیفی از نوع پدیدارشناسی است که با استفاده از نمونه­گیری هدفمند و مبتنی بر فرد ماهر و از طریق مصاحبه ژرف­نگر با 20 نفر از دبیران عربی انجام گرفت. مصاحبه­ها ضبط و به روش استرابرت و کارپتنر (2003) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­های حاصل از تجربیات دبیران عربی در خصوص ناکارآمدی زبان عربی در 5 مضمون اصلی «موانع مرتبط با دانش­آموزان»، «موانع مرتبط با معلمان»، «موانع مربوط به جامعه و فرهنگ»، «موانع مربوط به نظام آموزشی و برنامه درسی» و «موانع مربوط به ارزشیابی آموزشی» و 11 مضمون فرعی شناسایی شد. رفع این موانع مستلزم بازنگری در اهداف، محتوا و روش­های برنامه درسی عربی و تغییر نگرش جامعه، والدین و دانش­آموزان نسبت به اهمیت این زبان خارجی است.

کلیدواژه‌ها


آذرشب، محمدعلی؛ همایونی، سعدالله. (1394). واکاوی فرهنگ و نقش آن در سیاست‌گذاری‌های  برنامه‌ریزی‌های آموزش زبان (مطالعة موردی: آموزش زبان عربی در ایران). علم زبان، دوره 3، شماره 5 ، صص 116-89.‎
ادیب حاج باقری،  محسن؛ پرویزی،  سرور؛ صلصالی،مهوش. (1390). روش های تحقیق کیفی، تهران: نشر و تبلیغ بشری.
ایمان زاده، علی؛ سلحشوری، احمد. (1390). نگاهی به رویکردهای تحلیلی و فرا تحلیلی در فلسفه تعلیم و تربیت، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی.
بازرگان، عباس. (1392). ارزشیابی آموزشی ، تهران: انتشارات سمت.
برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران،1390
پروینی، خلیل. (1389). بررسی و نقد روش آموزش زبان عربی به شیوه مستقیم. پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی(جستارهای زبانی). دوره 1، شماره 2 ، صص32-37.
حکیم زاده، رضوان؛ متقی زاده، عیسی؛ سلطانی نژاد، نجمه. (1394). بررسی میزان کارآمدی آموزش زبان عربی عمومی در مقطع متوسطه از نظر دبیران و دانش آموزان شهر کرمان. ماهنامه جستارهای زبانی، دوره6، شماره 2 (پیاپی 23)، صص 77-106.
خاقانی، محمد؛ لیاقت دار، محمدجواد؛ پاکیزه خو، طوبی. (1385). بررسی علل کم علاقگی دانش آموزان به درس عربی از دیدگاه دبیران شهر شیراز. مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارۀ 5، صص 107 - 89.
رسولی، حجت. (1384). مصادرالخلل فی تعلیم اللغه العربیه فی الجامعات الایرانیه قواعد تعریف التخصصات، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 47-48، صص41-58.
گروه عربی دفتر برنامه ریزی. (1388). برنامه درسی عربی متوسطه ی عمومی و ادبیات و علوم انسانی، تهران: دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب راهنمای درسی.
متقی زاده، عیسی؛ خضری،کاوه. (1392). ارزیابی میزان موفقیت بخش متون عربی عمومی سال سوم دبیرستان از دیدگاه دبیران و دانش آموزان(مطالعه موردی شهرستان پیرانشهر). مجله علمی-پژوهشی انجمن ایرانی زنان و ادبیات عربی، شماره 26، صص151-169.
ملکی، حسن. (1381). برنامه ریزی درسی راهنمای عمل، مشهد: انتشارات پیام اندیشه.
Al-Batal, M., & Belnap, R. K. (2006). The teaching and learning of Arabic in the United States: Realities, needs, and future directions. Handbook for Arabic language teaching professionals, 389-399.
Baslaw, A.; Ch.R.Hancock; R. Ludwig; A. Mistretta; S. Spencer; J. Tursi & J.Zampogna (1978). “Suggested guidelines for foreign language teacher preparation programs”. Language Association Bulletin. 29, 4. pp. 9-16.
Cerbone,D.R.(2014).Understanding Phenomenology.Routledge.
Chastain, K. (1989). Developing Second Language Skills Theory and Practice. U.S.A.: Harcourt brace Jovanovich.
Cook, V. (2013). Second language learning and language teaching. Routledge.
Donitsa‐Schmidt, S., Inbar, O., & Shohamy, E. (2004). The effects of teaching spoken Arabic on students' attitudes and motivation in Israel. The Modern Language Journal, 88(2), 217-228.
Elkhafaifi, H. (2005). Listening comprehension and anxiety in the Arabic language classroom. The modern language journal, 89(2), 206-220.
Haron, S. C., Ahmed, I. H., Mamat, A., Ahmad, W. R. W., & Rawash, F. M. M. (2016). Challenges in Learning to Speak Arabic. Journal of Education and Practice, 7(24), 80-85.
Ishak, A. (2003). Strategi komunikasi Bahasa Arab di kalangan pelajar Melayu: Satu kajian kes [Arabic Language communication strategies among the Malay students: A case study]. Unpublished Master’s thesis, University of Malaya, Kuala Lumpur.
Khalid Mohd. Latif. (2004). Pencapaian pelajar kelas aliran agama dalam aspek pertuturan Bahasa Arab[Speaking skill achievements of religious streamed students]. Unpublished Master’s thesis, University of Malaya, Kuala Lumpur.
Long, M. (2014). Second language acquisition and task-based language teaching. John Wiley & Sons.
Mohamedani, A. A., Rahman, A., Hamed, S., Abbas, A., & Al Sayed, O. (2009). A critical view of Arabic curriculum as a requirement for medical schools, Gezira University.
Ryding, K. C. (2006). Teaching Arabic in the United States. Handbook for Arabic language teaching professionals in the 21st century, 13-20.
Sahrir, M. S., & Alias, N. A. (2012). A study on Malaysian language learners’ perception towards learning Arabic via online games. GEMA Online® Journal of Language Studies, 11(3).
Storch, N., & Aldosari, A. (2010). Learners’ use of first language (Arabic) in pair work in an EFL class. Language Teaching Research, 14(4), 355-375.
Stukalina, Y. & Savrasovs, M.(2010).“The educational enviornment contributing to language teaching in a higher school: What matters to students?”. Musdienu Izglitibas Problemas. pp. 35-41.
Taha-Thomure, H. (2008). The status of Arabic language teaching today. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, 1(3), 186-192.
Todres,L.& Holloway, I .(2006). Phenomenology.In The Research Process in Nursing.(eds K.Gerrish& A. Lacey);PP.224-38.Oxford,Blackwell.
Versteegh, K. (2014). The arabic language. Edinburgh University Press.
Wahba, K., Taha, Z. A., & England, L. (Eds.). (2014). Handbook for Arabic language teaching professionals in the 21st century. Routledge.
Yaakub, M. B., & Bakir, M. (2007). Teaching Arabic as a second language: An evaluation of key word method effectiveness. Jurnal Teknologi, 46(1), 61-72.