بررسی میزان آزادی علمی استادان دانشگاه شیراز با توجه به متغیرهای جمعیت‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز

2 دانشیار دانشگاه شیراز

3 استاد دانشگاه شیراز

4 استادیار دانشگاه شیراز

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان آزادی علمی استادان دانشگاه شیراز است. بدین منظور نمونه‌ای به حجم 203 نفر با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای از بین استادان دانشکده‌ها انتخاب گردید. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته‌ی بررسی میزان آزادی علمی استادان استفاده شد. در این تحقیق، تأثیر پنج عامل دانشکده، سابقه‌ی کار، جنسیت، مرتبه‌ی علمی و میزان آگاهی استادان از قوانین، بر میزان آزادی علمی اعضای هیأت علمی در ابعاد آموزشی، پژوهشی، سازمانی، فکری و اخلاقی- فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیره  نشان داد که مرتبه‌ی علمی در چهار بعد آموزشی، پژوهشی، سازمانی و فکری؛ نوع دانشکده در دو بعد پژوهشی و سازمانی و میزان آگاهی استادان از قوانین، در تمام ابعاد آموزشی، پژوهشی، سازمانی، فکری و اخلاقی- فرهنگی بر میزان آزادی علمی استادان تأثیر معنا‌داری دارد، اما سابقه‌ی کار و جنسیت استادان تأثیر معنا‌داری نداشت. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که دو عامل مرتبه‌ی علمی و میزان آگاهی استادان از قوانین، به ترتیب، پیش‌بینی کننده‌ی میزان‌ آزادی علمی استادان می‌باشند، بدین معنی که استادان برخوردار از رتبه‌ی علمی بالاتر، میزان آزادی علمی بیش‌تری را احساس می‌کنند. هم‌چنین، افرادی که آگاهی بیش‌تری نسبت به قوانین دانشگاه دارند، بیش‌تر از سایرین دارای آزادی علمی هستند.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
1. استوارت میل، جان. (1362). رساله درباره آزادی. مترجم: ج. شیخ الاسلام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2. خسروپناه، عبدالحسین. (1388). اگزیستانسیالیسم. مجله معارف. 68: 22-15.
3. داوری‌اردکانی، رضا. (1386). درباره علم. چاپ دوم. تهران: نشر هرمس.
4. رفیع‌پور، فرامرز. (1381). موانع رشد علمی در ایران و راه­حل­های آن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
5. ژری‌ارس، هانری. (1379). علم، شبه علم، علم دروغین. مترجم: ع. باقری. تهران: نشر نی.
6. سید‌ رضی، ابوالحسن، محمد (بن حسین بن موسی) موسوی بغدادی معروف به سید رضی. (1384). نهج البلاغه. مترجم: م. دشتی. قم: انتشارات میراث ماندگار.
7. شریعتمداری، علی. (1385). اصول فلسفه و تعلیم و تربیت. چاپ بیست و نهم. تهران: انتشارات امیر کبیر.
8. شعاری‌نژاد، علی اکبر. (1383). فلسفه آموزش و پرورش. چاپ هفتم. تهران: نشر امیرکبیر.
9. شهید ثانی، زین­الدین (بن علی بن احمد) عاملی معروف به شهید ثانی. (1363). منیه المرید فی آداب المفید و المستفید. مترجم: سید م ب. حجتی. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
10. عابدینی مطلق، کاظم. (1386). نهج الفصاحه [کلمات قصار پیامبر اعظم (ص). چاپ دوم. قم: نشر فراگفت.
11. فراستخواه، مقصود. ( 1383). آزادی علمی. تهران: دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش­های مجلس، شماره مسلسل 6954، کد موضوعی410.
12. مطهری، مرتضی. (1384). آزادی معنوی. چاپ سی و سوم. تهران: انتشارات صدرا.
13. نقیب‌زاده، میرعبدالحسین. ( 1385). نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش. چاپ هجدهم. تهران: انتشارات طهوری.
ب. انگلیسی
14. Bates, Homer, l. & Waldrup, Bobby.E. (2010). Faculty  members  and  assigning  course grade. Journal  of  College Teaching  & Learning. 7(5): 25-30.
15. Boland, M. (2003). Academic Freedom and SStruggle for the subject of composition, Ph.D. thesis. TheUniversity ofRocheter.
16. Britinian dictionary. (2009). http//www.britanica.com/Ebchecked/topic/ 2591/academic-freedom.
17. Browyn,Adam. (2004). How faculty make sense administrative methods and motives for change, Ph.D.thesis.SyracuseUniversity.
18. Clicxsmen, John. (1986). Institutional Openness and Individual faculty Academic Freedom. Journal of Academe. 72(5): 16-18.
19. Groof, J. D.; Neave. G & Svec. J. (1998). Democracy and governance in higher education.Boston: Kluwer law international.
20. Hamdan, Dana. Lutfi. (2008). Relationship between Academic Freedom and Institutional Commitment As Perceived by Faculty Members at Palestinian Universities .M.A. thesis.An-jajahjationalUniversity in Palestinian.
21. Husain,Mary.A. (2010).Academic Freedom: Costs, Consequences, and Resistance. Ph.D.thesis.CaliforniaStateUniversity.
22. Keith, K. M.(1997). Faculty Attitudes Toward Academic Freedom. Available at: http://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc3265/ Popper.
23. Rich, Arthur. Allan. (2002). Historical Study of Public College and University, Ph.D. thesis.The Florida state University. U.S.A.
24. Socran, Mohammad. (1983). Academic freedom in the light of the functions of university education in Egypt.Ph.D. Thesis. Ain Shams University, Cairo, Egypt.
25. Tannash, salamah. (1994). The concept of academic freedom to the faculty  members in University of Jordan. Journal of Human Sciences, University of Jordan. 2(5): 101-117.
26. World  University Service. (2002). The  Lima  declaration  on  academic  freedom  and  autonomy  of  higher  education. New  York: Mc  Graw  Hill, Inc.