شناسایی مزایا و معایب رویکردهای فردی و گروهی در راهنمایی پایان‌نامه‌های دکتری و مقایسه آن بین گروه‌های آموزشی علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه اصفهان. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه علوم تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان

3 استاد گروه علوم تربیتی.دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مزایا و معایب رویکردهای فردی و گروهی در راهنمایی پایان‌نامه‌های دکتری و مقایسه آن بین دانشجویان سه گروه علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه دانشگاه اصفهان است. رویکرد تحقیق ترکیبی اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی است. در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه‌ ساختاریافته با 27 نفر از مدیران، معاونان و اعضای هیأت علمی، داده‌ها با روش نمونه‌گیری زنجیره‌ای گردآوری شده است. یافته‌ها برای شناسایی مزایا و معایب ازنظر متخصصان و ساخت ابزار کمّی به کار رفته است. در بخش کمّی، با روش زمینه‌یابی، پرسش­نامه محقق‌ساخته بین دانشجویان دکتری در سه گروه علوم انسانی، فنی و مهندسی و علوم پایه با روش تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم اجرا شده است. یافته‌های کیفی نشان داد که در مجموع، متخصصان معتقدند که هر دو رویکرد دارای مزایا و معایبی است که هر یک با توجه به ماهیت رشته و موقعیت مورد نظر استفاده می‌شود؛ اما با توجه به شرایط علمی در دنیای امروز، رویکردهای گروهی بیش‌تر مورد توجه قرار گرفته است. نتایج در بخش کمّی نشان داد که دانشجویان با مزایای رویکردهای گروهی بیش‌تر موافق بودند و معایب آن را به‌مراتب کمتر از مزایایش می‌دانستند. نتایج آزمون‌های تعقیبی، بیانگر وجود اختلاف بین گروه‌های علوم پایه و فنی و مهندسی با علوم انسانی در برخی از معایب و مزایای رویکردهاست. در گروه‌های علوم انسانی به دلیل ماهیت بیش‌تر انفرادی پژوهش‌های صورت گرفته، دانشجویان شناخت کمّی از رویکردهای گروهی داشتند و توجه چندانی به آن نشان ندادند.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
حسن بیگی، ابراهیم. (1389). پژوهش گروهی الگوی موفق توسعه پژوهشی راهبردی در کشور. مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، 42. 78-49.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1387). نقشه جامع علمی کشور. پیش­نویس سوم. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
علی عسگری، عبدالعلی و نعمتی انارکی، داود. (1389). حلقه­های فکری و ضرورت پژوهش­های گروهی. هشتمین کنفرانس بین المللی مدیریت. تهران: گروه پژوهشی آریانا.
کرسول، جان دبلیو. (1391). طرح پژوهش (رویکردهای کمی، کیفی و شیوه ترکیبی). ترجمه: حسن دانائی فرد و علی صالحی. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
نامداری پژمان، مهدی؛ ذوالقدرنسب، محسن؛ قنبری، سیروس و امانی، احمد. (1390). تأثیر آموزش به شیوه حلقه­های پژوهشی بر بهبود مهارت­های ارتباطی، نگرشی و عملکردی دانشجویان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی (راهبردهای آموزشی)، 3 (4). 13-1.
نوروزی، علیرضا و ولایتی، خالد. (1388). همکاری علمی پژوهشی: جامعه­شناسی همکاری علمی. تهران: چاپار.
همتی، رضا و بیات، اکرم. (1397). مطالعه پدیدارشناختی تجربه­زیسته دانشجویان از فرایند نگارش پایان نامه. راهبرد فرهنگ، 43. 122-89.
ب. انگلیسی
Agné. Hans & Mörkenstam Ulf. (2018). Should first-year doctoral students be supervised collectively or individually? Effects on thesis completion and time to completion, Higher Education Research & Development, 37:4, 669-682.
Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2005). Research methods in education 5th edition.
Conrad, L. (2003, July 6–9). Five ways of enhancing the postgraduate community: Student perceptions of effective supervision and support. Paper presented at HERDSA- Learning for an UnknownFuture, Christchurch, New Zealand.
De Kleijn, R. A. M., Meijer, P. C., Brekelmans, M. & Pilot, A. (2015). Adaptive research supervision: Exploring expert thesis supervisors’ practical knowledge. Higher Education Research &Development, 34(1), 117–130.
De Lange, N., Pillay, G. & Chikoko, V. (2011). Doctoral learning: A case for a cohort model of supervision and support. South African Journal of Education, 31, 15–30.
Delamont, S., Atkinson, P. & Parry, O. (2004). Supervising the doctorate: A guide to success.
Dunleavy, P. (2003). Authoring a PhD: How to plan, draft, write and finish a doctoral thesis or dissertation. Macmillan International Higher Education.
Dysthe, O., Samara, A. & Westrheim, K. (2006). Multivoiced supervision of master’s students: A case study of alternative supervision practices in higher education. Studies in Higher Education,31(3) 299–318.
Enyedy, K. C., Arcinue, F., Puri, N. N., Carter, J. W., Goodyear, R. K. & Getzelman, M. A. (2003). Hindering phenomena in group supervision: Implications for practice. Professional Psychology:Research and Practice, 34(3), 312–317.
Fenge, L. A. (2012). Enhancing the doctoral journey: The role of group supervision in supporting collaborative learning and creativity. Studies in Higher Education, 37(4), 401–414.
Guerin, C., Green, I. & Bastalich, W. (2011). Big love: Managing a team of research supervisors. InV. Kumar & A. Lee (Eds.), Doctoral education in international context: Connecting local, regional & global perspectives (pp. 138–153). Kuala Lumpur: UPM.
Guerin, C., Kerr, H. & Green, I. (2015). Supervision pedagogies: Narratives from the field. Teachingin Higher Education, 20(1), 107–118.
Hakkarainen, K. P., Wires, S., Keskinen, J., Paavola, S., Pohjola, P., Lonka, K. & Pyhältö, K. (2014). On personal and collective dimensions of agency in doctoral training: medicine and natural science programs. Studies in Continuing Education, 36(1), 83–100.
Holmstrand, L. & Harnsten, G. (2003). How to bridge the gap betweenthe school world and the world of university research. Stockholm: HLS Forlag.
Hortsmanshof, L. & Conrad, L. (2003, July 6–9). Postgraduate peer support programme: Enhancingcommunity. Paper presented at the HERDSA, Learning for the Unknown Future: Research and Development in Higher Education, University of Otago, Christchurch, New Zealand.
Hottenrott, H. & Menter, M. (2020). The socialization of doctoral students in the emergence of structured doctoral education in Germany. In Socialization in Higher Education and the Early Career (pp. 197-219). Springer, Cham.
Hutchings, M. (2017). Improving doctoral support through group supervision: Analyzing face-toface and technology-mediated strategies for nurturing and sustaining scholarship. Studies inHigher Education, 42(3), 533–550.
Johnson, D. W. & Johnson, F. P. (2003). Joining together. Group theory and group skills (8th ed). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Joyce, B. R., Weil, M. & Calhoun, E. (2003). Models of teaching. 7th ed. Massachusetts: Allyn and Bacon. Maidenhead: Open University Press/SRHE.
Maritz, J. & Prinsloo, P. (2015). A Bourdieusian perspective on becoming and being a postgraduate supervisor: The role of capital. Higher Education Research & Development, 34(5), 972–985.
Nordentoft, H. M., Thomsen, R. & Wichmann-Hansen, G. (2013). Collective academic supervision: A model for participation and learning in higher education. Higher education, 65(5), 581-593.
Pearson, M. & Ford, L. (1997). Open and flexible PhD study and research. Retrieved August 2, 2005, from http://www.dest.gov.au/archive/highered/eippubs/eip97-16/eip97-16.pdf.
Reynolds, M. (2004). Group work in education and training: Ideas inpractice. London: KPL.
Robertson, M. J. (2017). Team modes and power: Supervision of doctoral students. Higher Education Research & Development, 36(2), 358–71.
Samara, A. (2006). Group supervision in graduate education: A process of supervision skill development and text improvement. Higher Education Research & Development, 25(2), 115–129.
Vekkaila, J., Virtanen, V., Kukkola, J., Frick, L. & Pyhältö, K. (2019). How Do Doctoral Students in STEM Fields Engage in Scientific Knowledge Practices? Frontline Learning Research, 7(1), 51-64.
Watts, J. H. (2010). Team supervision of the doctorate: Managing roles, relationships and contradictions. Teaching in Higher Education, 15(3), 335–339.