میزان هم خوانی برنامه درسی پایه ششم ابتدایی با برنامه درسی کنجکاو محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، برنامه ریزی درسی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهراء

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه الزهراء

چکیده

کنجکاوی یک حالت افزایش یافتة علاقه است که منجر به اکتشاف می‌شود. امروزه پرورش کنجکاوی در یادگیرندگان چالشی است که متخصصان تعلیم و تربیت با آن رو به رو هستند. از این رو پژوهش حاضر با هدف «بررسی میزان هم‌خوانی برنامة درسی رسمی پایة ششم ابتدایی با برنامه درسی کنجکاو محور از دیدگاه معلمان و دانش آموزان» انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی- پیمایشی است. بدین معنا که پس از تدوین پرسشنامة محقق ساخته به منظور بررسی میزان هم‌خوانی برنامه درسی رسمی با برنامة درسی کنجکاومحور، این پرسشنامه در بین 26 نفر از معلمان و 242 نفر از دانش‌آموزان دختر و پسر پایة ششم ابتدایی اجرا شد. معلمان به روش سرشماری و دانش‌آموزان با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه تعیین شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های کمّی از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. در این پژوهش میزان هم‌خوانی برنامة درسی کنجکاو محور با برنامة درسی رسمی از دیدگاه معلمان و دانش‌آموزان به لحاظ مطلوبیت بیشتر از سطح متوسط ارزیابی شد. لذا می‌توان گفت که هدف برنامة درسی رسمی پایة ششم ابتدایی، افزایش حس کنجکاوی دانش‌آموزان است. نتایج نشان می‌دهد که نظام آموزشی جدید تا حدی توانسته است نقصان نظام آموزشی قبلی که در دورة دبیرستان در حال اجراست را برطرف نماید و حس کنجکاوی را تقویت نماید.

کلیدواژه‌ها


بدریان، عابد و رستگار، طاهره(1385). «مطالعة تطبیقی استانداردهای آموزش علوم دوره ی آموزش عمومی ایران و کشورهای موفق در آزمون». چکیده مقالات ششمین همایش انجمن مطالعات درسی ایران دانشگاه شیراز، 117-97.
پریرخ، مهری و میر حسینی، ناهید(1385). «جایگاه کتابخانه‌های مدارس در پشتیبانی از طرح ارزشیابی توصیفی نظام آموزش ابتدایی». مجموعه مقالات همایش نوآوری در برنامه‌های درسی دوره ابتدایی ،221 – 187.
پورشافعی، هادی(1386). «یادگیری مداوم: راهبرد پایدار آموزش و پرورش». مجله پژوهشگران،شماره 12و 13،  7.
جعفری، زهره(1391). بررسی تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری دانش‌آموزان دورة پیش دبستانی، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا(س).
جعفری، فاطمه و لیاقت دار، سید محمد جواد(1392). «روحیه پرسشگری عوامل و زمینه‌های تحقق آن». مجلة رشد تکنولوژی آموزشی، 1، 17 14.
حسینی، سید محمد حسن و مطور، معصومه(1392). «طراحی، تدوین و اعتبارسنجی الکوی راهنمای یادگیری مشارکتی برای برنامةدرسی «فارسی بخوانیم و بنویسیم» دورة ابتدایی». فصلنامه نوآوریهای آموزشی، سال دوازدهم، شماره 46، 50-9.
حوریزاد، بهمن(1391). غنیسازی فرهنگ آموزش و یادگیری، تهران: سایه سخن.
راغب، حجت اله (1391). «اثربخشی راهبردهای یادگیری بر کنجکاوی و علاقه در دانش‌آموزان پیش دبستانی کم توان ذهنی». فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، شماره 2،  67- 55.  
رضایی، اکبر(1390). «رابطةباورهای معرفت‌شناختی و تصورات دانشجویان از یادگیری با رویکردهای سطحی و عمقی یادگیری». فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، شماره 1، 14- 1.
رضایی، اکبر و سیف، علی اکبر(1385). «تأثیر ارزشیابی توصیفی بر ویژگی‌های شناختی، عاطفی و روانی -حرکتی دانش آموزان». فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال پنجم، شماره 18، 40- 11.
رضایی، اکبر؛ قدم پور، عزت الله، و پاشا شریفی، حسن(1387). «الگویی برای ایجاد علاقه و انگیزه به مطالعه و پژوهش: بررسی اثربخشی آن در دانش‌آموزان دوره ی راهنمایی». مجلة نوآوری‌های آموزشی، سال هفتم، شماره 25، 186- 151.
رمضانی، معصومه(1388). بررسی مقایسهای برنامه درسی فلسفه در پایه سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی ایران با برنامه درسی فلسفه برای کودکان(p4c) در پایه 11 و 12. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته تاریخ و فلسفه آموزش وپرورش، دانشگاه الزهرا(س).
ساعی ارسی، ایرج(1389). آموزش مطالعات اجتماعی دورة ابتدایی. تهران: بهمن درنا.
سالار، مریم(1392). جایگاه رویکرد پژوهشگری در برنامه درسی جدید(92- 1391) علوم دورة ابتدایی، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا(س).
سیف، علی اکبر(1389). روانشناسی پرورشی نوین، روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
شریفان، احمد و شریفان، امین(1387). آموزش مهارت های پژوهش. چاپ اول، تهران: زرباف اصل.
شمشیری، بابک(1386). «تبیین عناصر بنیادی پرورش تفکر». فصلنامه اندیشههای نوین تربیتی، شماره 3 و 4، 60-41.
صمدی، پروین(1392). «بررسی مقایسه‌ای نگرش خانواده و معلمان به کنجکاوی کودکان پیش دبستان». مطالعات روانشناختی، 3 ، 77- 53.
صمدی، پروین و مهماندوست قمصری، زهرا(1390). «رویکرد پژوهش محور در کتاب‌های سال اول دورة متوسطه و مقایسه آن با اهداف آموزشی کتب موردنظر». فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 20، 80- 115.
صوفی، فاطمه(1390). تحلیل محتوای کتب علوم تجربی دورة راهنمایی تحصیلی براساس مؤلفههای پژوهش محوری، پایان نامة کارشناسی ارشد،  رشته برنامه ریزی درسی، دانشگاه الزهراء(س).
علی پور، علیرضا(1389). «راه‌های تقویت تفکر و کنجکاوی در دانش آموزان». مجله شادکامی و موفقیت،شماره 82، 21- 20.
فرمهینی فراهانی، محسن؛ میرزامحمدی، محمد حسن، و خارستانی، اسماعیل(1387). «تبیین تطبیقی اهداف آموزش فلسفه به کودکان در کشورهای مختلف». فصلنامه حکمت و فلسفه، سال چهارم، شماره 4، 70- 45.
کاظمی، یحیی و جعفری، نرگس(1387). «بازدارنده‌های خلاقیت دانش آموزان: فعالیتها و ویژگی‌های معلم»، فصلنامه اندیشههای نوین تربیتی.شماره 1و 2، 192- 177.
محمد زاده، سکینه(1390). بررسی رابطةشیوةهای فرزند پروری با خلاقیت، کنجکاوی، عزت نفس دانش‌آموزان سوم دبیرستان شهرستان ماکو، پایان نامة کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
موسوی، ستاره؛ شریف، مصطفی و رجایی پور، سعید(1390). «تحلیل وضعیت پذیرش نوآوری برنامه درسی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان». فصلنامه رویکردهای نوین آموزشی،سال ششم،شماره 2، 139-117.
مومنی مهموئی، حسین و کرمی، مرتضی(1386). «ارزشیابی برنامه درسی مبتنی بر ساخت و سازگرایی راهبردی نوین در ارزشیابی برنامه درسی در دوره ابتدایی». فصلنامه پژوهشهای تربیتی،شماره 10،  188-161.
Arnone, Marilyn P .(2003). "Using Instructional Design Strategies to Foster Curiosity".  Eric Clearinghouse on Information and Technology Syracuse NY.
Alkiyumi , Mohammed Talib(2009). "Instructional strategies of intrinsic motivation and curiosity for developing creative thinking". International Conference on Thinking.
Binson, Bussakorn(2009). "Curiosity-based learning (CBL) program". US-China Education Review, No.12. pp.13- 22.
Isogai, Hirohisa & Shimo, Naoki & Horio, Keiichi & Tamukoh, Hakaru & Sonoh, Satoshi &Yamakawa, Takeshi (2007)."Autonomous decision with curiosity and  dynamic goal setting". International Congress Series, 60-63.
Jirout, Jamie & Klahr, David (2011). "Childrens question asking and curiosity: A training study". SREE Fall 2011 Conference Abstract Template, 1-10.
Lai-fong, Cheng Alison (2012). "The  impact of curiosity and external regulation on intrinsic motivation: An empirical study in hong kong education". Psychology Research, May 2012, Vol. 2, No. 5, 295-307.
Litman, Jordan A(2008). "Interest and deprivation factors of epistemic curiosity". Personality and Individual Differences, 1585- 1595.
Reio, Jr, Thomas G & Callahan, Jamie L(2004). "Affect, Curiosity, and Socialization related Learning: A Path Analysis of  Antecedents to Job Performance". Journal of Business and Psychology, vol. 19, No, 3- 22.
Zelick, P. R(2007). "Issues in the psychology of motivation." New York: Nova Science Publishers.