نقش هنر در آموزش مفهومی جدید از صلح - رویکرد پدیدارشناسانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تاریخ و فلسفه‌ی تعلیم‌وتربیت، دانشگاه شیراز

2 دانشیار تاریخ و فلسفه‌ی تعلیم‌و‌تربیت، دانشگاه شیراز

3 دانشیار مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز

4 استاد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز

چکیده

تاکنون شیوه­هایی متفاوت برای آموزش صلح به­کار برده شده­اند، اما در این زمینه از هنر کم­تر استفاده شده است. در راستای انجام این پژوهش، تعدادی اثر هنری به­­دست پژوهشگر خلق شدند و در چند نمایشگاه به نمایش درآمدند. بر این اساس، در سفرِ این پژوهش از مسیر تجربه‌­ای هنری­ گذر کردیم تا با شناخت­ آن به­وسیله­ی تجربه­های بازدیدکنندگان نمایشگاه به نقش هنر در زمینه­ی آموزش صلح دست ­پیدا کنیم. روش پژوهش، پدیدارشناختی بود. داده­های پژوهش از راه گردآوری تجربه­های 75 بازدیدکننده از مشاهده­ی 82 اثر در نمایشگاه-کارگاه به­وسیله­ی مصاحبه­ی ژرف به‌دست آمدند. داده­ها به روش تحلیل مضمون بررسی ­شدند. ابتدا از تحلیل داده­ها 73 مضمون پایه استخراج شدند. این مضمون­ها در قالب 6 مضمون سازمان­یافته (شگفتی، درک چندگانگی و چالش، پویایی، هارمونی، آفرینش و بی­نهایت) قرارگرفتند و در پایان، مضمون فراگیر بی­کرانگی را تشکیل دادند. بر اساس این روش بازدیدکنندگان از مشاهده­ی آثار برداشت­هایی از قبیل حیرت و ابهام در میان تضادها و تقابل­ها، آفریدن، رهایی و آرامش داشتند که آن­ها را می­توان در درون بشر، هم­نوعان، درون جامعه، طبیعت و هستی برای دستیابی به هدفی والا مشاهده کرد. توصیف مشارکت‌کنندگان از این پدیده­ی هنری، جلوه­ای از زندگی را می­نمایاند. مسیر زندگی هم مانند رویدادهای هنری، مجموعه­ای از لحظه­هایی منحصربه­فرد است، لحظه­هایی که گاه شامل مفهوم، حس و تجربه­ای متضاد با لحظه­ی دیگرِ همان زندگی هستند. پی­آمد تحلیل این بود که هنر می­تواند در یافتن مفهوم زندگی به بشر کمک کند. مشارکت­کنندگان توانستند بین دنیای درون نقاش (که در تابلوها جلوه­گر می­دیدند) و درون خودشان، پیوندی را درک کنند و با این پیوند، مفهوم زندگی را کشف­ کنند. آنان به تعریفی از زندگی رسیدند که به آرامش­­یافتن کمک می­کند.
بنابراین، برای آموزش مفهوم صلح می­توان از هنر بهره برد، زیرا همان­طور که هنر احساس خوشایندی از راه نمایان کردن زیبایی­ها به انسان می­دهد، برای در صلح بودن نیز انسان نیازمند هنرمندانه زندگی کردن که همان درک­کردن بی­کرانگی ذات وجود انسان است، می­باشد. بنابراین، زندگی نیز می­تواند هنری باشد که تمامی مضمون­های بیان شده را برای رسیدن به صلح بی­کران در خود داشته باشد. در این آموزش صلح­محور کودکان این مفهوم­ها را تجربه و درک می­کنند و به بیانی، آن­ها را زندگی خواهند کرد.

کلیدواژه‌ها

پژوهش‌های برنامه درسی
دوره 7، شماره 1
شهریور 1396
صفحه 18-43

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 شهریور 1394
  • تاریخ بازنگری: 09 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 آبان 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار