بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه‌ی درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه کاشان

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه کاشان

چکیده

این پژوهش، با هدف بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه‌ی درسی مقطع متوسطه انجام گرفته است. با توجه به این که تربیت جنسی به دلیل ابهامات نظری و مشکلات اجرایی، همواره به عنوان یک برنامه درسی مغفول مطرح است، این پژوهش، ابتدا به استناد منابع نظری و پژوهشی مرتبط، اهمیت و ضرورت وجودی تربیت جنسی را در برنامه‌ی درسی متوسطه مطرح کرده است. در مرحله‌ی بعدی، این پژوهش، از طریق بررسی میدانی نظرات دبیران و دانش آموزان متوسطه، چگونگی توجه به این حوزه را از نظر محتوا و تجارب و فرصت‌های یادگیری مشخص ساخته است. در این راستا، تعداد 684 نفر از دانش آموزان متوسطه (359 پسر و 325 دختر) با روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله‌ای و 295 نفر از دبیران به صورت تصادفی ساده گزینش شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، یک پرسشنامه‌ی محقق ساخته بوده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، که در مجموع دبیران و دانش آموزان بر اهمیت گنجاندن محتوا و تجارب یادگیری مرتبط با تربیت جنسی در دوره‌ی متوسطه تأکید کرده‌اند. در عین حال، میان دیدگاه‌های آنها در مورد اهمیت برخی عناصر محتوا و تجارب یادگیری تربیت جنسی به لحاظ آماری، تفاوتی معنادار وجود دارد. ضمن آن که بین دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر در زمینه‌ی محتوا، تجارب و فرصت‌های یادگیری تربیت جنسی تفاوت معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
اسماعیلی، کتایون؛ اسماعیلی، ماندانا؛ ایرانفر، شیرین؛ مهدی آبادی، فرشته. (1384). بررسی دیدگاه آموزگاران شهر اهواز در مورد آموزش رفتارهای جنسی به نوجوانان. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی، تهران: دانشگاه شاهد،
 4- 1.
امینی، ابراهیم. (1368). آیین تربیت. تهران: اسلامی.
اوحدی، بهنام. (1384). تمایل‌ها و رفتارهای جنسی انسان. انتشارات صادق هدایت.
بیرامی حاجلار، جواد؛ مشهدی، رضا؛ قوشچی، غلام؛ عبداللهی، شیرزاد. (1384). بررسی نقش آموزه‌ها و باورهای دینی و تربیت اخلاقی در پیشگیری از انحراف‌ها و اختلاف‌های جنسی. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی، تهران: دانشگاه شاهد، 21- 1.
پارسا، محمد. (1376). روانشناسی رشد کودک و نوجوان. تهران: انتشارات بعثت.
پورابولی، بتول. (1384). بررسی نگرش معلمان شهر کرمان نسبت به آموزش جنسی و نظرات آنان در مورد نیازهای آموزش جنسی نوجوانان. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد، 14-1.
پورامینی، محمد باقر. (1384). تربیت جنسی در سیره‌ی نبوی. فصل نامه‌ی تربیت اسلامی (ویژه تربیت جنسی) تهران، 3 (8).
جلالی آریا، کتایون؛ ناهیدی، فاطمه؛ امیرعلی اکبری، صدیقه؛ علوی مجد، حمید. (1384). زمان و روش آموزش مسایل جنسی از دیدگاه والدین و معلمان شهر گرگان. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
حسن زاده، رمضان. (1384). تأثیر آموزش جنسی بر پیشگیری از اختلالات جنسی. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
دبس، موریس. (1374). مراحل تربیت. ترجمه‌ی علی محمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران.
دفریتاس، کریستال. (1381). سلامت جنسی. ترجمه‌ی سارا رئیسی طوسی، تهران: صابرین.
دوایی، مهدی؛ بنی سی، پریناز. (1384). تربیت جنسی در اسلام. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
دوایی، مهدی. (1371). تربیت جنسی در اسلام. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد.
دوران، بهناز. (1384). رسانه‌های همگانی و امور جنسی. کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
ذبیحی، علی. (1381). بررسی تأثیر آموزش بر میزان آگاهی و عملکرد دانش آموزان دختر در مورد با بهداشت بلوغ. مجله‌ی دانشگاه علوم پزشکی بابل، 4 (3).
رستمی، مهتاب؛ ایرانفر، شیرین؛ یاری، ناهید؛ جلیلیان، ناهید. (1384). بررسی دیدگاه دانشجویان درباره‌ی چگونگی افزایش آگاهی جنسی جوانان دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی، تهران: دانشگاه شاهد.
زارع، محمد؛ ملک افضلی، حسین؛ جندقی، جعفر؛ کلاهدوز، ماشااله؛ رباب علامه، مطهره؛ اسدی، عمران. (1384). ارزیابی تأثیر آموزش مسایل بهداشت بلوغ بر آگاهی، نگرش و عملکرد دختران 14-12 ساله. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
سادات، محمدعلی. (1374). راهنمای پدران و مادران. شیوه‌های برخورد با نوجوانان (ج اول). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سبحانی نژاد، مهدی؛ همایی، رضا؛ سیادت، سیدعلی. (1384). ارزیابی چگونگی تربیت جنسی در خانواده‌های شهر اصفهان بر اساس مدل کرکلر. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
صابری، منصور. (1384). نیازسنجی آگاهی‌های جنسی. دومین کنگره خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
صافی، احمد. (1381). خانواده متعادل. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان ایران.
عبدالهی، فاطمه. (1382). بررسی آموزش بهداشت دوران بلوغ دختران دانش آموز راهنمایی استان مازندران. مجله‌ی علمی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 14 (43).
فرمهینی فراهانی، محسن. (1383). محتوای مناسب برای تربیت جنسی در کتب درسی دوره‌ی متوسطه. دو ماهنامه‌ی علمی ـ پژوهشی دانشور رفتار، تهران: دانشگاه شاهد، 11 (9).
فرمهینی فراهانی، محسن. (1380). دیدگاه اسلام در مورد تربیت جنسی و ارایه‌ی رئوس مطالب مناسب برای این نوع آموزش در کتب درسی. تهران: مرکز مطالعات تربیت اسلامی، معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش.
کاپلان، هارولد؛ سادوک، بنیامین. (1379). خلاصه‌ی روانپزشکی، علوم رفتاری و روانپزشکی بالینی. ترجمه‌ی نصرت ا... پور افکاری. جلد دوم. تهران: نشر شهرآب.
کوچکف، و. د. (1369). روانشناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان. ترجمه‌ی محمد تقی زاده، تهران: مرکز.
متقی‌فر، غلامرضا. (1384). آموزش جنسی در مدارس. مجله‌ی تربیت اسلامی (ویژه‌ی تربیت­جنسی)، تهران،  3 (7).
مقتدری، منیرالسادات. (1372). اطلاعات و آگاهی‌های موردنیاز دختران در آستانه‌ی ازدواج شهرستان قزوین. پایان نامه دانشگاه الزهرا، تهران.
مودی، میترا؛ زمانی پور، نصرت؛ شریف زاده، غلامرضا؛ اکبری، محمد؛ صالحی، سلیمان. (1385). ارزشیابی برنامه‌ی آموزش بهداشت بلوغ در ارتقای آگاهی دانش آموزان مقاطع راهنمایی و دبیرستان دخترانه‌ی شهر بیرجند. گزارش تحقیق. مجله‌ی علوم پزشکی بیرجند. 29.
میرمولایی، سیده طاهره؛ عباس سنجری، زینب؛ غباری بناب، باقر؛ فقیه زاده، سقراط. (1384). بررسی رفتارهای جنسی و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان دختر دبیرستان‌های دولتی شهر تهران. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
همایی، رضا؛ سبحانی نژاد، مهدی؛ کریمپور، نگار. (1384). بررسی منابع کسب اطلاعات جنسی دانشجویان دانشگاه‌های استان اصفهان در سال تحصیلی 84-83. دومین کنگره‌ی خانواده و مشکلات جنسی. تهران: دانشگاه شاهد.
ب. انگلیسی
Aresu, Alessandra. (2009). Sex Education in Modern and Contemporary China: Interrupted Debates Across the Last Century. International Journal of Educational Developments. 29 (5): 532- 541.
Bridges, Emily (2009). Effective Curriculum– Based Sex and STD/ HIV Education Programs for Adolescents. Child Development Perspectives. 3(1). Available at: http://www.Advocatesforyouth. org.
Collins, Chris. Alagiri, Priya. Summers, Todd. (2002). Abstinence Only VS. Comprehensive Sex Education: what are the arguments? what is the evidence? AIDS Research Institute University of California, San Francisco. Policy Monograph Series. Available at: http://www.associatedcontent.com.
Curtis. T. L. (2007). Teaching Tolerance: Non- Traditional Sex Acts and Sexual Education. Available at: http://www. associatedcontent.com.
 Eisenberg, Marla E. (1997). ViewPoints of Based Sexuality Education. Journal of School Health. 67: 322-326.
Fernandes, Vieira. Vieira, Xiaviev R. (2008). Evaluation of Parents as Partners in Sex Education. Journal of Sexologies. 17 (1): 154.
Fisher, J. D. & Fisher, W. A. (1992). Changing AIDS-Risk Behavior. Psychological Bulletin 111. 453-474
Gursimsek, Isik. (2009). Does Sexuality Education Effect Teacher Candidates, Attitudes About Sexuality and Homosexuality? Procedia- Social and Behavioral Sciences, 1(1): 980- 983.
Hua- Lou, Chao. Zhao, Quan & Gao, Er-sheng. (2006). Can the Internet Be Used Effectively to Provide Sex Education to Young People in China? Journal of Adolescent Health, 39 (5): 720-728.
Jaff, M. L. (1998). Adolescent. New York. John wiley & sons Inc.
Kirby, Douglas. Laris. B. A. & Rolleri, Lori A.(2006). Sex and HIV Education Programs: Their Impact on Sexual Behaviors of Young People Throughout the world. Journal of Adolescent Health, 40 (3): 206- 217.
Kontula. O. (2008). Nordic Sex Education: A Case of Finland. Journal of Sexologies. 17 (1): 25.
Kozier, Barbara. (1995). Fundamentals of Nursing. Addison Welsleg Publishing Company.
Lewy, Arieh. (1991). The International Encyclopedia of Curriculum. Oxford. Pergamon Press.
Marlow D. R. & Redding B. A. (1988). Pediatric Nursing. 6th edition. W.B. Saunders.
McFadyen, J. (2004). Teaching sex Education: Are Scottish School Nurses Prepared for the Challenge? Nurse Education Today. 24 (2): 113- 120.
MCKay, A. & Holowaty, P. (1997). Sexual Health Education: A Study of Adolescents Opinions, Self-Percieved Needs and current and Prefered Sources of Information. The Canadian Journal of Human Sexuality, 6: 29-38.
Michael, Shannon. (2007). Sexual Education: Why It,s Important for Your Teenager? Available at: http://www. associatedcontent.com.
Mueller, Trisha E. Gavin, Lorrie E. Kulnkarni, Aniket. (2007). The Association Between Sex Education and Youths̉ Engagement in Sexual Intercourse, Age at First Intercourse and Birth Control Use at First Sex. Journal of Adolescent Health. 42(1): 89-96.
Netting, N. & Burnett, M. L. (2004). Twenty years of Student sexual behavior: Subcultural Adaptation to a Changing Health Environment. Adolescent, 39.
Rus, G. (2000). Sexual Health. New York. Hal-Jack Publishing Co.
Sacket, S. (2009). Sexual Education Programs Inside Schools. Available at: http://www.associatedcontent.com.
Santrock. J. W. (1997). Life - Span Development. MC Graw Hill.
Sexuality Information and Education Council of the United States. (2004). Goals of sexual Hygien. Available in: http://www. siecus. orgpubs /facts/html.
Silva, Monica. Ross, Ines. (2003). Evaluation of a School- Based Sex Education Program for Low Income Male High School Students in Chile. Journal of Evaluation and Program Planning, 26 (1):
1-9.
Tittle, Robbie (2006). Are Children Learning Sexual Education Too Young? Available at: http://www.associated content.com.