بررسی اثربخشی کتاب های راهنمای تدریس علوم و ریاضی پایه ی ششم ابتدایی بر مبنای عناصر هشتگانه برنامه درسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار برنامه ریزی درسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 کارشناسی ارشد آموزش ابتدائی دانشگاه آزاد ارومیه

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی کتاب­های راهنمای تدریس علوم و ریاضی پایة ششم ابتدایی بر اساس عناصر هشتگانه برنامه درسی بوده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوة گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعة آماری شامل کلیة کارشناسان و معلمان پایة ششم ابتدایی مدارس دولتی آموزش و پرورش ناحیه دو شهر ارومیه بوده که از میان آنها نمونه‌ای به حجم 135 نفر معلم و 38 نفر کارشناس به روش تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامة محقق ساخته استفاده شد. داده‌ها به دو شیوة توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و ...) و استنباطی (تی تست گروه­های مستقل و آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری‌های مکرر) تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد که از دیدگاه معلمان و کارشناسان، کتاب‌های راهنمای تدریس ریاضی و علوم با توجه به عناصر هشتگانة برنامة درسی از اثربخشی یکسانی برخوردار نیستند. همچنین، عناصر هشتگانه برنامه درسی اثربخشی یکسان نداشته و چهار عنصر (هدف ، محتوای آموزشی، شیوه تدریس و روش ارزشیابی)، در اولویت‌های اول تا چهارم قرار گرفته و عناصر، «مواد و منابع آموزشی» و «فضا وامکانات آموزشی» اولویت‌های هفتم و هشتم را به خود اختصاص داده‌اند. تفاوت موجود بین دیدگاه معلمان و کارشناسان در خصوص میزان اثربخشی کل کتاب راهنمای تدریس ریاضی در سطح (05/0 P≤) معنی‌دار، اما اثربخشی کلی کتاب راهنمای تدریس علوم غیر معنی‌دار است.  

کلیدواژه‌ها


پارسا، عبداله (1386). بررسی نگرش و تمایلات رفتاری معلمان در مورد پیشبرد برنامه­های جدید درسی، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 1(4) : 138-103.
تاجیک، عزیزالله­(1383). «عملکرد معلمان پایة پنجم ابتدایی با توجه به میزان آگاهی آنان از اهداف، روش تدریس، مهارت­های تدریس، کاربرد مواد آموزشی، روش ارزشیابی و کیفیت سؤال­های امتحانی در درس تعلیمات اجتماعی»، تهران، دانشگاه تربیت معلم، رسالة دکتری. بازیابی از سایت: www.Irandoc.ir
زمانی، بی­بی­عشرت؛ عظیمی، سیدامین (1388). چگونگی بهره‌گیری از فناوری در انجام تکالیف درسی علوم دوره ابتدایی کشور انگلستان: بررسی کتاب­های راهنما تدریس معلم، فصلنامه نوآوری های آموزشی،7(27): 35-7.
زمانی، بی­بی­عشرت (1385). بررسی و مقایسه محتوای کتاب­های درسی علوم به لحاظ پرورش روحیه تحقیق، تتبع و علم‌گرایی، طرح پژوهشی ملی وزارت علوم تحقیقات و فناوری: معاونت پژوهشی دانشگاه اصفهان.
زمانی،بی بی عشرت (1384). یاددهی و یادگیری مهارت‌های فن‌آوری اطلاعات در برنامه درسی، فصلنامه کتاب،16 (1):173-185.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی(1383). مجموعه راهنماهای تولیدکتاب­های آموزشی: ویژگی­های کتاب­های آموزشی، تهران: انتشارات کمک آموزشی.
فتحی واجارگاه،کوروش(1386). اصول برنامه‌ریزی درسی، تهران؛ ایران زمین.
فتحی واجارگاه، کورش؛ آقازاده، محرم(1386). راهنمای تألیف کتاب های درسی، تهران: آیژ.
محمدی،رضا(1384). راهنمای عملی انجام ارزیابی درونی درنظام آموزش عالی ایران: تجارب ملی وبین المللی، تهران: انتشارات سازمان سنجش وآموزش کشور.
ملایی­نژاد، اعظم (1391). صلاحیت­هاى حرفه‌اى مطلوب دانشجو معلمان دورة آموزش ابتدایى، فصلنامة نوآوری‌هاى آموزشى. سال یازدهم ، شمارة  44 .
ملکی، حسن ­(1383). برنامه­ریزی درسی (راهنمای عمل)، مشهد: پیام اندیشه.
نجفی، ژاله ­(1391). ارزشیابی کیفیت درونی برنامه درسی جدید ریاضی پایه اول ابتدایی از دیدگاه مدیران، معلمان و سرگروه‌های آموزشی در شهرستان ارومیه، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش ابتدایی، دانشگاه آزاد ارومیه.
نوجوان، سودا (1391). بررسی میزان همخوانی برنامه درسی قصد شده­، اجرا شده و کسب شده ریاضی جدیدالتالیف پایه اول ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه­ریزی درسی، دانشگاه آزاد ارومیه.
 Altbach, P.C. (1995). Textbook, the International Encyclopedia of Education, Vol11, editors – in – chif Troston Husen, T. Nevile Post Lethwait.
Aydin, H) .2010). Pre-service elementary science teachers , teaching efficacy beliefs and their sources . Elementary Education online, 9(2) ,694-704,2010.
Cross, A., and Bowden, A.(2009). Essential Primary Science. England, Maiden head: Mc G raw- Hill/Open University Press.
Kendra,s. , and Vikas, M.(2012). Senior school curriculum. Griffith: Central board of secondary education. Retrieved February9,2013, from http://www.griffith.edu.au/students.
La Velle, L.B., et al., (2003). Knowledge transformation through ICT in science Education: A case study in teacherــdriven curriculum development ــcase study 1. British Journal of Educational Technology, 34 (2), pp. 183-199.
Postholm, M. B. (2004), The teacher's role when pupils work on task using ICT in project work, journal of Computer Assisted Learning, Vol. 20, No.3, pp50-58.
Wallace R. M. (2003). Technology and Science Teaching: A New kind of knowledge. Michigan State University. Aviable in: www. Yahoo. Com.
Webb, Mary. (2005). Affordances of ICT in Science learning: implications for an integrated pedagogy. International Journal of Science Education, Volume 27, Number 6, 16. Pp. 705-735(31).
Westburg , I. (1991).  Text books. The International Encyclopedia of curriculum. York: Pergamon, press.