بررسی اثربخشی آموزش بازنمایی‌های تصویری بر توانایی حل مسائل کلامی ریاضی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

3 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

چکیده

هدف این مطالعه، بررسی اثربخشی آموزش بازنمایی­های تصویری بر توانایی حل مسائل کلامی ریاضی دانش­آموزان پایه ششم ابتدایی بوده است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و طرح­های نیمه آزمایشی از نوع پیش­آزمون- پس­آزمون- پیگیری با گروه کنترل است. پس از مطالعه و طراحی آموزشی، 40 نفر از دانش­آموزان پسر پایه ششم ابتدایی مشغول به تحصیل در یک آموزشگاه در سال تحصیلی 97-1396 در شهر یاسوج به‌صورت داوطلب آزاد در این پژوهش شرکت کردند. مشارکت­کنندگان با انتساب تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شده  و گروه آزمایشی برای 9 جلسه (هر هفته یک جلسه) با استفاده از روش آموزش بازنمایی­محور تحت آموزش قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در تحلیل محتوا از تکنیک آنتروپی شانون و در بخش نیمه­آزمایشی از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر استفاده شد. نتایج تحلیل محتوا نشان داده است، بیش­ترین توجه برای توزیع و حضور مسائل کلامی به ترتیب به مسائل بازنمایی عریان، بازنمایی ضروری، بازنمایی کمک­کننده و در نهایت به مسائل بازنمایی بی­فایده شده است. همچنین نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد که تفاوت معناداری در میانگین تمام مؤلفه‌های توانایی حل مسائل کلامی (05/0 p <) بین گروه کنترل و آزمایش وجود دارد؛ لذا آموزش بازنمایی­های تصویری موجب افزایش توانایی حل مسائل کلامی ریاضی در دانش­آموزان شده است. به­علاوه نتایج نشان می­دهد که استفاده از بازنمایی­های تصویری در حل مسائل کلامی در طول زمان ثبات دارد؛ و نهایتاً نتایج مقایسه زوجی بازنمایی­های متفاوت نشان می­دهد اثرات بازنمایی­های متفاوت یکسان نمی­باشند.

کلیدواژه‌ها


سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی. (1396). ریاضی ششم ابتدایی. وزارت آموزش‌وپرورش.
گال، مردیت. بورگ والتر و گال، جویس. (1383). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران، ‌تهران: سمت، دانشگاه شهید بهشتی.
وزارت آموزش‌وپرورش. سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. 1391.
Ainsworth, S. E., Wood, D. J., & Bibby, P. A. (1997, August). Evaluating principles for multi-representational learning environments. In 7th European Conference for Research on Learning and Instruction, Athens, Greece.
Berends, I. E., & Van Lieshout, E. C. (2009). The effect of illustrations in arithmetic problem-solving: Effects of increased cognitive load. Learning and Instruction, 19(4), 345-353.‏
Beaumont, E. S., Mudd, P., Turner, I. J., & Barnes, K. (2017). Cetacean frustration: the representation of whales and dolphins in picture books for young children. Early Childhood Education Journal, 45(4), 545-551.‏
Crisp, V., & Sweiry, E. (2006). Can a picture ruin a thousand words? The effects of visual resources in exam questions. Educational Research, 48(2), 139-154.
Carney, R. N., & Levin, J. R. (2002). Pictorial illustrations still improve students' learning from text. Educational psychology review, 14(1), 5-26.
Cai, J., & Lester, F. (2010). Why is teaching with problem solving important to student learning. National council of teachers of mathematics, 13(12), 1-6.
DeLoache, J. S. (1991). Symbolic functioning in very young children: Understanding of pictures and models. Child development, 62(4), 736-752.
DeWindt-King, A. M., & Goldin, G. A. (2003). Children’s visual imagery: Aspects of cognitive representation in solving problems with fractions. Mediterranean Journal for Research in Mathematics Education, 2(1), 1-42.
Diezmann, C. M., & English, L. D. (2001). Promoting the use of diagrams as tools for thinking. 2001 National Council of Teachers of Mathematics Yearbook: The Role of Representation in School Mathematics, 77-89.
Elia, I., Gagatsis, A., & Demetriou, A. (2007). The effects of different modes of representation on the solution of one-step additive problems. Learning and Instruction, 17(6), 658-672.
Flores, R., Koontz, E., Inan, F. A., & Alagic, M. (2015). Multiple representation instruction first versus traditional algorithmic instruction first: Impact in middle school mathematics classrooms. Educational Studies in Mathematics, 89(2), 267-281.‏
Julo, J. (2002). Des apprentissages spécifiques pour la résolution de problèmes? [Specific learning for problem solving?]. Grand N, 69, 31–52.
Hmelo-Silver, C. E., Jordan, R., Eberbach, C., & Sinha, S. (2017). Systems learning with a conceptual representation: a quasi-experimental study. Instructional Science, 45(1), 53-72.‏
Klein, D. (2003). A brief history of American K-12 mathematics education in the 20th century. Mathematical cognition, 175-259.
Lin, Y. H., Wilson, M., & Cheng, C. L. (2013). An investigation of the nature of the influences of item stem and option representation on student responses to a mathematics test. European Journal of Psychology of Education, 28(4), 1141-1161.‏
Lave, J. (1992). Word problems: A microcosm of theories of learning. Context and cognition: Ways of learning and knowing, 74-92.
Monoyiou, A., Papageorgiou, P., & Gagatsis, A. (2007). Students’ and teachers’ representations in problem solving. In Proceedings of the Fifth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education: Working Group (Vol. 1, pp. 141-151).
Mellone, M., Verschaffel, L., & Van Dooren, W. (2017). The effect of rewording and dyadic interaction on realistic reasoning in solving word problems. The Journal of Mathematical Behavior, 46, 1-12.‏
National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics (Vol. 1). Natl Council of Teachers of Mathematics.
Parmar, R. S., & Signer, B. R. (2005). Sources of Error in Constructing and Interpreting Graphs A Study of Fourth-and Fifth-Grade Students with LD. Journal of learning disabilities, 38(3), 250-261.
Rasmussen, C., & Bisanz, J. (2005). Representation and working memory in early arithmetic. Journal of experimental child psychology, 91(2), 137-157.
Seufert, T., Jänen, I., & Brünken, R. (2007). The impact of intrinsic cognitive load on the effectiveness of graphical help for coherence formation. Computers in Human Behavior, 23(3), 1055-1071.
Schnotz, W. (2002). Commentary: Towards an integrated view of learning from text and visual displays. Educational psychology review, 14(1), 101-120.
Yu, K. C., Fan, S. C., & Lin, K. Y. (2015). ENHANCING STUDENTS’PROBLEM-SOLVING SKILLS THROUGH CONTEXT-BASED LEARNING. International Journal of Science and Mathematics Education, 13(6), 1377-1401.‏